Blij voor de bij: bijenwas kan je huid én de bij beschermen

Doet bijenwas in cosmetica je huid echt goed? Wetenschappers zetten 5 onderzoeken hiernaar op een rij. Ik gebruik zelf geen dierlijke producten, maar ik deel dit toch graag. Zodat jij de zin van onzin kunt scheiden. Bovendien lijkt het erop dat bijenwas (spoiler alert!) behalve werkzaam ook duurzaam kan zijn. Daar word ik blij van. 😊

De oude Egyptenaren gebruiken bijenwas al op de huid, bijvoorbeeld om wonden te verzorgen. Ook de Romeinen, Grieken en Chinezen gebruikten toen al bijenwas en wereldwijd zie je bijenwas nu nog steeds in huidproducten (te herkennen op de ingrediëntenlijst als Cera alba of Cera flava). Bijenwas moet smeersels de juiste stevigheid geven, denk aan een basis voor lipstick. En wordt ingezet als actief ingrediënt dat de huid zou verbeteren. Doet dat het ook?

Bijenwas is veilig voor de huid

First things first: is het veilig? Daar kan ik kort over zijn: ja. Volgens zowel de U.S. Food and Drug Administration en VeiligheidNL is bijenwas veilig te gebruiken, tenzij je allergisch bent voor propolis, dit is het plakkerige bestanddeel van bijenwas.

Maar doet het ook echt wat?

Maar ja… wat doet bijenwas dan precies? Voor een antwoord op die vraag, zetten Amerikaanse onderzoekers vijf onderzoeken op een rij. Je begrijpt dat ik er even in ben gedoken…

Slechte huidbacteriën wijken voor bijenwas

Uit het overzichtsartikel blijkt dat bijenwas (vooral slechte) bacteriën doodt, onder meer Staphylococcus aureus. Fijn, want deze bacterie kan zorgen voor ontstekingen bij eczeem en acne. De bescherming tegen ziekteverwekkers op je huid heeft bijenwas waarschijnlijk te danken aan propolis: deze plakkerige antioxidant werkt behalve antibacterieel ook ontstekingsremmend.

Geen irritatie – zelfs niet bij eczeem

Ook een goede eigenschap voor een cosmetica-ingrediënt: bijenwas reageert nauwelijks met andere ingrediënten en irriteert niet. In een van de onderzoeken was de beeswax  getest bij mensen met eczeem: die hebben een supergevoelige huid. Irritatie bleef niet alleen uit, de huid kalmeerde zelfs. Ook bij mensen met psoriasis is een behandeling met bijenwas uitgeprobeerd – en ook hun huid werd rustiger. Eigenlijk niet verrassend, als je bedenkt dat zowel eczeem als psoriasis ontstaan door een combinatie van een verstoorde huidbarrière en overmatige groei van ongunstige soorten huidbacteriën.

Beeswax hydrateert je huid

Beeswax, zoals de Amerikanen het noemen, helpt daarnaast je huid gehydrateerd te houden. Dat werkt zo: bijenwas zorgt voor een beschermend laagje op je huid, waardoor vocht uit je huid niet kan ‘ontsnappen’. Vaseline heeft hetzelfde effect trouwens, maar niet iedereen vindt de vettige substantie prettig; het lijkt erop dat bijenwas voor hen een alternatief kan bieden.

Dubbelcheck: barrière intact

Bij ‘beschermlaagje’ check ik trouwens altijd even wat er precies gebeurt. Bescherming tegen slechte bacteriën en invloeden van buitenaf? Goed. Volledige afsluiting? Niet Goed. Maar geen zorgen: het blijkt dat bijenwas de poriën bijvoorbeeld niet blokkeert. En belangrijker nog: bijenwas laat de huidbarrière intact.

Komt het echt door bijenwas?

Maar … er is in wetenschap altijd een maar 😊…. De proefpersonen met psoriasis kregen een gecombineerde behandeling. Namelijk een mengsel waarin behalve bijenwas ook (olijf)olie zat, en daarnaast een hormoonzalf. Je kunt je dus afvragen: hoe weet je of het door de bijenwas kwam? Nou, dat weten we nog niet zeker. Voorlopig krijgt bijenwas van mij toch het voordeel van de twijfel, vanwege een onderzoek bij mensen met tweedegraads brandwonden dat ook werd genoemd in het overzichtsartikel.

Huid heelt zelfs sneller

Van een groep proefpersonen met brandwonden kreeg een deel de gewone wondbehandeling; de rest kreeg een mengsel van calciumhydroxide, olijfolie, honing en… bijenwas. Wat bleek: door het mengsel genazen de wonden sneller! En net als ik vroegen de onderzoekers zich af wat de bijdrage van bijenwas zou zijn. Dat testten ze: ze behandelden een andere groep brandwondenslachtoffers met het testmengsel maar dan zonder bijenwas. Resultaat: de wonden heelden nog steeds sneller, maar minder snel dan met bijenwas. De bijenwas zelf heeft dus meerwaarde. Hoeveel precies, moet nog blijken. De wetenschappers concludeerden zelf ook dat ‘aanvullende onderzoeken nodig zijn om het precieze effect van enkel bijenwas te meten’.

Met oog voor mens en klimaat

Bijenwas klinkt natuurlijk heel ‘groen’, maar ik vertelde je eerder al dat ‘natuurlijk’ vaak minder duurzaam is dan je denkt. Je begrijpt mijn nieuwsgierigheid toen ik las over het wereldwijde programma voor duurzame bijenwasproductie van Koster Keunen. Deze bijenwasproducent traint haar imkers (maar liefst 30.000 in Afrika en Azië) voor bijenzorg met zo min mogelijk milieu-impact, toename van bloembestuiving door de bijen én meer inkomenszekerheid voor de imkers.

Heel eerlijk: dit is maar één bedrijf natuurlijk, dus het zegt niks over alle bijenwasproductie. En het programma is nog vrij nieuw, dus resultaten kan ik nog niet beoordelen. Maar dit bedrijf staat wereldwijd in de top-5 van beeswax companies. Als zo’n reus gedreven voorop gaat in duurzame winning van grondstoffen, volgen kleinere concurrenten vast ook.

Heb jij eigenlijk ervaring met cosmetica met bijenwas? Laat het me weten, ik ben wel nieuwsgierig.