Hoe vaak en bij wie komt acne voor

We weten al heel veel over acne. Maar wat zijn nu de belangrijkste risicofactoren en bij wie komt de huidklacht het meeste voor? Een mooi overzicht. 

Bij acne verstopt de talgklier door verhoorning van het uiteinde van de klier. Hierdoor ontstaan comedonen (mee-eters). De overmatige productie van talg draagt hieraan bij. Ook zorgt de aanwezigheid van talg voor een omgeving waarin de bacterie P. acnes zich goed kan ontwikkelen. Deze bacterie draagt waarschijnlijk bij aan de ontstekingsreactie en de ontwikkeling van papels (bulten zonder pus) of puisten (bulten met pus).
Hoewel veel bekend is over de aandoening, is minder bekend over de risicofactoren voor het ontstaan van acne. In deze review wordt het epidemiologisch onderzoek samengevoegd.

Acne komt heel veel voor bij jongeren

Bijna alle mensen krijgen tussen hun vijftiende en zeventiende levensjaar te maken met puistjes. Vijftien tot twintig procent van de jongeren krijgt te maken met een ernstige vorm van acne. Onderzoek wijst uit dat de helft van de tien- en elfjarige jongens, tien of meer mee-eters heeft, terwijl 78 procent van de meisjes tussen de acht en twaalf jaar aan acne leidt. In Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten behoren puistjes tot de top drie huidaandoeningen.

Ook volwassenen hebben puistjes

Tijdens de puberteit wordt de talgproductie verhoogd, wat vaak samengaat met het ontstaan van acne. In sommige gevallen hebben kinderen voor de pubertijd al mee-eters, maar door het ontbreken van talg, leidt dit niet tot puistjes. Twintig procent van de pasgeborenen heeft last van huiduitslag dat lijkt op acne. Dit gaat vaak rond drie maanden over. In sommige gevallen blijven volwassenen last houden van acne. Een studie toonde aan dat 64 procent van de 20- tot 29-jarigen acne had en 43 procent van de 30- tot 39-jarigen. Een ander onderzoek toonde aan dat 3 procent van de mannen en 5 procent van de vrouwen tussen 40 en 49 jaar nog last had van puistjes.

De sociale en maatschappelijke gevolgen

Acne kan een negatieve invloed hebben op de kwaliteit van leven. De huidklacht kan het zelfvertrouwen flink aantasten en personen angstig maken voor sociale interactie. Uit onderzoek komt naar voren dat vrouwen meer psychische klachten ondervinden dan mannen.

In studies is verder aangetoond dat acne mogelijk een effect heeft op de sociaal en economische status van patiënten. Zo blijven werk- en schoolprestaties van patiënten achter bij mensen zonder de klacht. Een andere studie concludeerde dat de werkloosheid hoger was onder mensen met acne. Ook worden emotionele en gedragsproblemen gerelateerd aan de aandoening.

Is acne erfelijk?

In meerdere studies is aangetoond dat de kans op acne vergroot wordt door de aanwezigheid van de aandoening bij eerstegraads familieleden. Puistjes ontstaan  in deze gevallen op een vroegere leeftijd en vaak ook in ernstiger mate. Meer onderzoek is nodig om na te gaan welke genen verantwoordelijk zijn.

Puistjes komen op lichte en donkere huid vaak voor

Acne is het huidprobleem dat zowel bij de donkere als lichte huidskleur het vaakst voorkomt. Verschillende onderzoeken zijn uitgevoerd om na te gaan of een verschil bestaat tussen etnische groepen. Vanwege de opzet van de deze studies kunnen de uitkomsten niet gegeneraliseerd worden.

Postinflammatoire hyperpigmentatie (verkleuring van de huid door eerdere beschadiging, als gevolg van bijvoorbeeld puistjes) komt vaker voor bij een donkere huid dan bij een lichte huid. Ook keloïd (overmatig littekenweefsel) komt vaker voor bij een donkere huid. Nodulocystische acne komt minder vaak voor bij Afro-Amerikanen dan mensen met een blanke huid, of mensen afkomstig uit Latijns Amerika (hispanics/latino’s). Afro-Amerikanen hebben weer vaker last van pommade acne (veroorzaakt door haarproducten) en steroïd acne (veroorzaakt door gebruik van steroïden).

Welke rol speelt voeding 

Hoewel vaak wordt aangenomen dat bepaalde voeding puistjes veroorzaakt, is dit tot op heden niet aangetoond. Het effect van de inname van koolhydraten bijvoorbeeld is nog onvoldoende onderzocht. Ook zijn de effecten van iodine, vitamine A, antioxidanten, omega-3 vetzuren en vezels onduidelijk. Wel is aangetoond dat het gebruik van hoge doseringen zink mogelijk positieve effecten heeft.

Zuivelproducten en puistjes

Enkele studies tonen aan dat zuivelproducten mogelijk invloed hebben op acne. Het is echter onduidelijk of deze producten de klachten veroorzaakten of verergerden. De auteurs concluderen dat het bewijs niet sterk genoeg is om een uitspraak te doen over de effecten van de inname van zuivel.

Invloed chocolade niet eenduidig

Veel mensen denken dat het eten van chocolade, met name tijdens de puberteit, puistjes veroorzaakt. Onvoldoende goed onderzoek is uitgevoerd op dit gebied en het is daarom ook niet bewezen dat dit verband bestaat.

Het effect van zonlicht is onduidelijk

Zowel naar de positieve als negatieve effecten van zonlicht op acne is onderzoek verricht. Onderzoek naar de positieve effecten van zonlicht blijft echter lastig. Hoewel er mogelijk een verband bestaat, moet namelijk altijd rekening worden gehouden met de schadelijke effecten van zonlicht op de huid. Veel studies zijn dan ook gedaan naar de effecten van kunstmatig licht. Patiënten ondervinden wat voordeel van lichttherapie en dan voornamelijk op de korte termijn. Therapie met blauw, blauw/rood of infrarood licht heeft meer effect dan geel, rood of groen licht.

Hygiëne speelt geen rol

Het wassen van de huid heeft geen invloed op het ontstaan of genezen van acne. Omgekeerd krijg je geen puistjes door slechte hygiëne. Wel is aangetoond dat het gebruik van zeep met een lagere pH-waarde een positief effect heeft op de ernst van de klachten. Ook is aangetoond dat het gebruik van een cleanser een positief effect kan hebben. Doordat het bewijs niet overtuigend is, kan geen advies worden gegeven over het wel of juist niet (extra) wassen van de huid om acne tegen te gaan.

Meer of minder puistjes door roken?

Het is tot op heden onduidelijk wat het effect van roken is op puistjes. De resultaten van enkele observationele studies suggereren een positief effect op de klachten, terwijl andere studies juist suggereren dat roken acneklachten veroorzaakt. Onderzoek hiernaar zal lastig zijn. Een grote groep proefpersonen zou immers moeten worden aangemoedigd te gaan roken. Zo’n onderzoek zal niet worden toegestaan.

Speelt gewicht een rol?

Weinig studies zijn uitgevoerd naar de relatie tussen overgewicht en puistjes. Eén studie laat zien dat in een de BMI bij kinderen met acne iets hoger is dan bij kinderen zonder de klacht.

Stress en pesten verergeren klachten

Stress verergert acne. Ook zijn er aanwijzingen dat pesten klachten kan verergeren.Daarnaast is  aangetoond dat ontspanningsoefeningen juist voor een verbetering kunnen zorgen.

Invloed van bacterie P. acnes onduidelijk

Tot op heden is het onduidelijk welke rol de bacterie P. acnes speelt bij acne. Eerder werd gedacht dat deze bacterie de veroorzaker is van acne, terwijl later is aangetoond dat het aantal bacteriën P. acnes gelijk is bij mensen met of zonder de huidklacht. Eén studie concludeert dat het onwaarschijnlijk is dat P. acnes een actieve rol speelt in de ontwikkeling van de huidaandoening.

Conclusie

Hoewel veel onderzoek is gedaan naar acne, blijft ook heel veel onduidelijk. De auteurs concluderen dat in vervolgonderzoek een onderscheid moet worden gemaakt tussen factoren die klachten veroorzaken en verergeren/verbeteren. Ook moet de huidklacht onderverdeeld worden in verschillende niveaus, zodat vergelijkingen gemaakt kunnen worden tussen studies. Verder bepleiten de onderzoekers meer onderzoek naar de invloed van de bacterie P. acnes.

Dr. Jetske Ultee:

“Opvallend is dat er getwijfeld wordt aan de rol van de bacterie P. acnes. Als ik bedenk dat benzoylperoxide toch een van de meest effectieve crèmes bij acne is (bp doodt de bacterie), heb ik er eerlijk gezegd geen twijfels over – voor een gedeelte van de gevallen dan. Er zijn inderdaad ook voorbeelden waarbij er iets anders speelt. En dat maakt acne nu zo lastig te behandelen; het is vaak niet te voorspellen welke behandeling nu het effectiefst is, soms duurt het dan ook even voor je de juiste hebt gevonden als behandelaar.”

Meer praktische tips voor het behandelen van acne kun je vinden op de weblog van dr. Jetske Ultee.

---