De relatie tussen voeding en acne

In de afgelopen decennia is verschillend gedacht over de relatie tussen voeding en acne. Is er nu wel of geen relatie tussen wat je eet (of drinkt) en het ontstaan of verergeren van puistjes? 

Wisselende inzichten

In de Verenigde Staten was voor 1960 een advies over voeding een belangrijk onderdeel van de behandeling van acne. Aangeraden werd om geen chocolade, vet, zoetigheid en koolzuurhoudende dranken te gebruiken.

In 1969 en 1971 werden resultaten van twee studies gepubliceerd die juist aantoonden dat voeding niet gerelateerd was acne, waardoor behandeladviezen weer veranderden.

Op beide studies is echter behoorlijk wat aan te merken. In de eerste studie werd naar het effect van chocolade gekeken. De helft van de proefpersonen at elke dag een reep met chocolade, terwijl de andere helft een reep at zonder chocolade. Dat er uiteindelijk geen verschil werd gevonden in acneklachten tussen de groepen, kan gelegen hebben aan het feit dat de reep zonder chocolade evenveel suiker en vet bevatte als de reep met chocolade. Ook duurde de testperiode kort, terwijl het ontstaan van mee-eters op de huid langer de tijd nodig heeft.

In de tweede studie werd gekeken naar de invloed van het gebruik van chocolade, melk, geroosterde pinda’s of cola. Ook nu werd geen relatie gevonden, maar doordat er maar een kleine groep proefpersonen werd gevolgd, lijken de resultaten minder betrouwbaar.

Mogelijke relatie tussen acne en de inname van zuivelproducten

In de afgelopen jaren zijn meerdere studies gepubliceerd waarin gekeken is naar de invloed van voeding op puistjes. Er lijkt een relatie aangetoond voor melk en voor voeding met een hoge glycemische last.

In 2005 hebben onderzoekers (onder leiding van Adebamowo) aan 47.355 volwassen vrouwen gevraagd wat zij aten en dronken gedurende hun schooltijd. Ook werd gevraagd of een dokter ooit bij hen de diagnose ‘zware acne’ had gesteld. Uit deze interviews kwam naar voren dat de hoeveelheid melk die gedronken was door de deelnemers aan het onderzoek, gerelateerd was aan de ernst van de klachten.

Opvallend was dat alleen magere melk geassocieerd was met acne, maar niet halfvolle of volle melk. Een reden hiervoor zou kunnen zijn dat magere melk minder oestrogeen bevat, een hormoon dat acne vermindert. Ook deze studie heeft een aantal tekortkomingen. Het is voor de deelnemers van het onderzoek lastig om de hoeveelheid melk die ze hebben gedronken tijdens hun schooltijd precies te herinneren. Daarnaast kregen patiënten met acne vroeger het advies om geen frisdrank te drinken. Dit zou de acne namelijk verergeren. Als deze vrouwen inderdaad frisdranken vermeden, was het gebruik van melk onder deze groep meer waarschijnlijk. Deze vrouwen zouden dan juist meer melk hebben gedronken als gevolg van acne.

Deze zelfde groep onderzoekers voerde een vergelijkbaar onderzoek uit onder 6094 meisjes van 9 tot 15 jaar. In dit onderzoek werd een relatie gevonden tussen alle soorten melk en acne. Ook voerde ze een studie uit onder 4237 jongens. Ook hier werd een relatie gevonden tussen inname van magere melk en puistjes.

Geconcludeerd wordt dat binnen drie verschillende groepen een relatie is aangetoond tussen melk en acne. De relaties zijn echter statistisch gezien zwak. Vervolgonderzoek, met meer bewijskracht, zal de de resultaten moeten bevestigen.

De relatie tussen inname van koolhydraten en acne 

Het meest overtuigende bewijs van de relatie tussen acne en de glycemische last wordt geleverd door een studie van Smith en zijn collega’s. In een groep mannen van 15-25 jaar verbeterde huidklachten na een dieet met een lage glycemische last. Echter hield het dieet ook in dat de inname van vet en voedingsvezels werd verlaagd. Hierdoor daalde het gewicht van de deelnemers. Deze factoren kunnen van invloed zijn geweest op de verbetering van de klachten. Het dieet zorgde ook voor een daling in androgeen index (hormoon). De uitkomsten gelden daarom niet per se ook voor (jonge) vrouwen.

Dezelfde onderzoekers toonden aan dat een dieet met een lage glycemische last ook een positief effect heeft op de samenstelling van talg en daarmee op acne. Ook in dit onderzoek namen alleen jonge mannen deel.

Een belangrijke aanwijzing voor het effect van voeding op acne wordt geleverd door vrouwen die lijden aan het polycysteus-ovariumsyndroom. Patiënten worden behandeld met glucoseverlagende medicijnen. Als ‘bijwerking’ hebben deze medicijnen ook een positief effect op de huid met acneklachten.

Onvoldoende onderzoek naar het effect van omega-3 vetzuren op acne 

De inname van omega-3 vetzuren in vergelijking met de inname van omega 6-vetzuren, speelt mogelijk een rol bij acne. Een relatief hoge inname van omega 3-vetzuren onderdrukt het ontstaan van ontstekingsreacties en heeft daarom mogelijk een positief effect op puistjes. Deze theorie is echter onvoldoende getoetst.

Behandeling met antioxidanten mogelijk effectief 

Zuurstofradicalen spelen een rol bij het verergeren en ontstaan van acne. Antioxidanten of medicijnen die vrije radicalen wegvangen, kunnen dus mogelijk ingezet worden als behandeling.

Een studie toont aan dat patiënten met acne minder vitamine A en E (antioxidanten) in het bloed hebben dan proefpersonen zonder puistjes. Ook is aangetoond dat bepaalde flavonoïden (afkomstig van planten) en resveratrol antibacterieel werken en ingezet kunnen worden tegen de bacterie Propionibacterium acnes die een belangrijke rol speelt bij het ontstaan van puistjes.

De inzet van antioxidanten lijkt veelbelovend. In studies moet echter nog worden aangetoond dat behandeling leidt tot een significant resultaat.

Gebruik zink effectief, maar heeft bijwerkingen 

Zink is een belangrijk element bij de ontwikkeling en het functioneren van de huid. In meerdere studies is aangetoond dat de orale toediening van zink een positief effect heeft op ernstige acne, meer dan op een milde vorm van de aandoening. De doses die gebruikt werden waren echter relatief hoog, met als gevolg de volgende bijwerkingen bij de deelnemers aan het onderzoek: misselijkheid, braken en diarree.

Gebruik vitamine A effectief, maar heeft bijwerkingen 

Behandeling van acne met (orale) vitamine A is effectief. Inname van teveel vitamine A kan echter leiden tot ernstige bijwerkingen zoals botontkalking of aangeboren afwijkingen bij overmatig gebruik van vitamine A tijdens de zwangerschap.

Voedingsvezels en acne 

Onduidelijk is wat het effect is van de inname van voedingsvezels. Deze relatie is onvoldoende onderzocht.

Jodium en acne 

Het gebruik van jodium kan leiden tot een uitbarsting van puistjes, maar is niet gerelateerd aan het ontstaan van mee-eters.

Conclusie: acne is gerelateerd aan voeding 

De auteurs van dit overzichtsartikel concluderen dat is aangetoond dat een relatie bestaat tussen voeding en acne. Hoewel de relatie met producten met een hoge glycemische last sterker is dan die met zuivel, is het goed dat bij de behandeling ook aandacht wordt besteed aan de inname van zuivel.

De behandeling van acne is in de meerderheid van de gevallen succesvol. Maar je moet wel een lange adem hebben. Er bestaat niet zoiets als één simpele oorzaak en er is evenmin één simpele oplossing. Lees op de weblog van dr. Jetske Ultee ook meer over de juiste huidverzorging bij acne.

---