Verslaafd aan hormoonzalf, kan dat?

Corticosteroïdencrème is de eerste behandeling bij atopisch eczeem. Het middel is effectief en in veel gevallen ook veilig. Toch zijn er, met name op het internet, verhalen over ‘verslaving’ aan dit soort crèmes. Dit artikel bespreekt het onderzoek dat verricht is naar ontwenningsverschijnselen bij het stoppen met corticosteroïdencrème na langdurig gebruik.

Ontwenningsverschijnselen na stoppen gebruik corticosteroïden crème

De auteurs vonden in de wetenschappelijke literatuur 34 artikelen die rapporteren over bijwerkingen na het stoppen van gebruik van corticosteroïdencrème bij huidproblemen. In de meeste gevallen ging het om vrouwen (81%) en om effecten op het gezicht van de patiënt (97%). Bij een derde van de patiënten ging het om gebruik van de crème vanwege atopisch eczeem. Bijna in alle gevallen was er sprake van  sterkere corticosteroïdenvarianten (klasse I t/m III). De bijwerkingen traden in de meeste gevallen op na langer dan twaalf maanden gebruik.

Verschil in symptomen

Ontwenningsverschijnselen zijn een branderige huid, jeuk en een pijnlijke huid. Een rode huid komt vaker voor bij patiënten met atopisch eczeem of seborroïsch eczeem, terwijl papels en pustels als bijwerking juist vaker voorkomen bij patiënten die corticosteroïdencrème gebruikten vanwege een pigmentstoornis of acne-achtige huidaandoening.

Ontwenningsverschijnselen na te intensief gebruik

De auteurs concluderen dat deze bijwerkingen voor kunnen komen wanneer patiënten langdurig (langer dan 12 maanden) en niet met tussenpozen, maar zeer frequent (vrijwel dagelijks) gebruikmaken van sterkere varianten van corticosteroïdencrème. De klachten worden vaker gerapporteerd bij volwassenen dan bij kinderen. Onduidelijk is of het daadwerkelijk minder voorkomt bij kinderen, of dat dit komt doordat het verschijnsel minder onderzocht is bij kinderen. Symptomen van ‘verslaving’ kunnen dagen tot weken na het stoppen van gebruik van de crème verschijnen.

Meer gericht onderzoek nodig

De auteurs concluderen dat het gebruik van corticosteroïdencrème nog steeds een van de beste behandelingen is bij atopisch eczeem. Wel zijn er aanwijzingen dat de kans op ontwenningsverschijnselen na langdurig en zeer intensief smeren van een klasse I, II of III corticosteroïdencrème mogelijk is. De auteurs pleiten ervoor dat artsen en patiënten zich bewust zijn van de risicofactoren bij te intensief gebruik van corticosteroïden. Wel stellen de auteurs dat nog onvoldoende bekend is over deze bijwerkingen. Meer onderzoek is nodig dat de bevindingen van dit onderzoek kan bevestigen.

---