Voorkomt zonnebrandcrème aanmaak vitamine D?

Het gebruik van zonnebrandcrèmes beschermt de huid tegen schade en huidveroudering. Maar wat is eigenlijk het effect van die zonbescherming op de aanmaak van vitamine D in de huid? Lopen we daardoor niet meer risico’s op allerlei aandoeningen? Een review-onderzoek.  

Vitamine D-aanmaak, hoe werkt dat in de huid?

De aanmaak van vitamine D in de huid is een complex proces waarvoor zonlicht, of liever gezegd uv-B-straling voor nodig is. Onder invloed van licht met een specifieke golflengte van 290-315 nm wordt een vorm van cholesterol (7-dehydrocholesterol) in de huid omgezet in previtamine D3. Dit wordt vervolgens omgezet in vitamine D3. In de lever wordt die stof vervolgens weer omgevormd tot 25-hydroxyvitamine D3 (calcidiol). De laatste stap is de synthese van 1,25 (OH)D (calcitriol) in de nieren en andere organen.

Calcidiol (25 (OH)D) circuleert in het bloed en wordt gebruikt om het vitamine D-niveau van iemand te meten. Aangenomen wordt dat minimaal 80 nm/L in het bloed nodig is om optimaal te profiteren van de gezondheidsvoordelen van vitamine D.

Het belang van bescherming tegen de zon

Ondanks deze voordelen van uv-straling wordt bescherming tegen de zon al meer dan veertig jaar geadviseerd. Zonnestraling is namelijk een belangrijke risicofactor voor de ontwikkeling van huidkanker. In Groot-Britannië zorgen melanomen voor ongeveer 2000 doden per jaar en het aantal gevallen van andere vormen van huidkanker neemt jaarlijks toe.

Zonnefilters bieden de huid bescherming tegen zonnebrand, veroudering van de huid en huidkanker. Maar wat doen zonnefilters met de aanmaak van vitamine D. Kan zonbescherming door het gebruik van zonnebrandcrème leiden tot een vitamine D-tekort? En daardoor uiteindelijk tot een  afname van bescherming tegen verschillende ziekten?

In deze review van Norval en Wulf wordt het onderzoek hiernaar op een rij gezet.

Nadelige effecten van zonnefilters op vitamine D-aanmaak

Er is geen randomized controlled trial of longitudinaal onderzoek (meerdere metingen over langere tijd)  gepubliceerd dat aantoont dat zonnefilters de aanmaak van vitamine D voorkomen.
De onderzoekers vonden wel drie artikelen waarin nadelige effecten van zonnefilters op de aanmaak van vitamine D werden gerapporteerd.

In twee studies werden proefpersonen in een laboratoriumsetting blootgesteld aan uvV-straling en werd een negatief effect van het gebruik van een zonnefilter op de aanmaak van vitamine D gevonden. In een derde studie werden ex-huidkankerpatiënten die regelmatig zonnebrandcrème gebruikten, vergeleken met vergelijkbare groep gezonde proefpersonen, die geen zonnebrandcrème gebruikten. Hoewel in deze studie ook nadelige effecten van het gebruik van zonnebrandfilters op het vitamine D-niveau werden gevonden, plaatsen Norval en Wulf enkele kanttekeningen bij dit onderzoek. Zo kan het zijn dat de ex-huidkankerpatiënten niet alleen een lager vitamine D-niveau hadden vanwege het gebruik van zonnebrandcrème, maar is het aannemelijk dat ze ook vaker de zon vermeden dan de controlegroep.

Met zonnebrandcrème juist vaker en langer in de zon?

Norval en Wulf bespreken ook enkele studies (niet uitgevoerd in het laboratoruim) waarin is aangetoond dat het gebruik van zonnefilters geen negatief effect heeft op de aanmaak van vitamine D. In twee studies werd zelfs aangetoond (één niet significant) dat proefpersonen die zonnefilters gebruikten juist een hoger vitamine D-niveau hadden dan proefpersonen die geen zonnefilters gebruikten. Volgens de auteurs zou een verklaring hiervoor kunnen zijn dat zonnefilters met name worden gebruikt door mensen die veelvuldig in de zon liggen om bruin te worden.

Een andere studie die werd meegenomen in de review, liet wel een sterk verband zien tussen lagere vitamine D-niveaus en het vermijden van de zon, het niet naar buiten gaan of het dragen van beschermende kleding.

Wat zegt de SPF? 

De SPF (Sun Protection Factor) geeft aan in welke mate uv-straling, met name uv-B-straling, wordt geblokkeerd. Hoe hoger de SPF, hoe langer het duurt voordat een verkleuring op de huid ontstaat. Het gedeelte dat niet wordt geblokkeerd door de filter, is gelijk aan 1/SPF.

Als voorbeeld: bij gebruik van een product met een SPF van 30, bereikt 1/30 (3.3%) van de uv-straling (die zorgt voor de verkleuring, dus met name uv-B-straling) de huid.

Bij de bepaling van de SPF van de zonnefilter wordt uitgegaan van een dikke laag zonnebrandcrème: 2 mg/cm2. In de praktijk wordt echter zelden deze hoeveelheid crème gebruikt; uit onderzoek blijkt dat de meeste mensen maar 0.5 mg/cm2 crème gebruiken. Bij gebruik van 0.5 mg/cm2 zonnebrandcrème daalt een product met een SPF 16 tot een SPF 2.

Zonnefilters kunnen aanmaak vitamine D blokkeren, maar…

De auteurs van dit artikel concluderen dat zonnefilters de aanmaak van vitamine D onder invloed van zonlicht kunnen blokkeren. Dit is echter in de praktijk (buiten de laboratoriumsetting) nog niet aangetoond. Een reden hiervoor is dat mensen niet voldoende zonnebrandcrème gebruiken (niet de aanbevolen 2 mg/cm2). Daarnaast gaan mensen die zonnebrandfilters gebruiken vaker in de zon, dan mensen die geen zonnebrandcrème gebruiken.


Originele titel:
Does chronic sunscreen use reduce vitamin D production to insufficient levels?

Soort studie:
Review (4 sterren)

Jaar:
2009

Auteurs:
M. Norval, H.C. Wulf

Wetenschappelijk tijdschrift:
British Journal of Dermatology 2009, 161, 732-736

Link

Geen reacties

↓Klik om reacties te tonen
↓Klik om te verbergen
    Staat je vraag of antwoord er niet bij? Neem dan contact met ons op en we helpen je graag verder!